Mẹo chữa chuột rút hiệu quả

Chuột rút là một triệu chứng rất thường gặp trong cuộc sống hàng ngày và có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, nó xảy ra nhiều hơn ở những người trung niên và cao tuổi.

Điều trị sớm và đúng, có đến hơn 90% số bệnh nhân không bị chuột rút về đêm nữa

Chuột rút là những cơn co thắt của một cơ hay một nhóm cơ, thường nhất là những cơ ở mặt sau cẳng chân. Các cơn này xảy ra đột ngột, ngoài ý muốn của con người. Các cơn co thắt có thể kéo dài trong vài giây hoặc kéo dài đến trên 10 phút.

Chuột rút có thể rất đau nhiều người mô tả cơn đau như bóp chặt cẳng chân và gây ra nỗi kinh hoàng lo sợ cho rất nhiều người. Ở một số người các cơn chuột rút có thể xảy ra liên tục và có khi kéo dài trong vài ngày. Đau do chuột rút có thể vẫn còn gây khó chịu đến tận ngày hôm sau. Sau khi bị chuột rút, bệnh nhân đi lại rất khó khăn.

Có nhiều nguyên nhân gây ra chuột rút

Hồi còn bé, chúng tôi hay gặp chuột rút ở một số người đi bơi. Đã có người khi đang bơi bị chuột rút đau quá và chìm xuống sông chết đuối luôn. Một số người khi tập thể dục thể thao nếu khởi động không kỹ cũng dễ bị chuột rút. Còn trong bệnh viện, một số bệnh nhân bị các bệnh làm mất ion Kali như tiêu chảy nặng, suy kiệt, sử dụng thuốc lợi tiểu quá mức... cũng có thể bị chuột rút.

Tuy nhiên, nguyên nhân gây chuột rút thường hay gặp nhất trong y khoa là tình trạng chuột rút về ban đêm do suy hệ thống tĩnh mạch của chân.

Người ta thấy rằng có đến trên 70% số bệnh nhân suy tĩnh mạch bị chuột rút về ban đêm. Trong nghiên cứu của chúng tôi, trên 500 bệnh nhân suy tĩnh mạch thì thấy rằng tỉ lệ này lên đến 90% bao gồm thỉnh thoảng mới bị chuột rút đến thường xuyên bị chuột rút. Có những bệnh nhân 5 năm nay bị chuột rút hàng đêm đến nỗi bệnh nhân không dám ngủ và đưa đến tình trạng trầm cảm nặng.

Tại sao chúng ta lại bị chuột rút?

Cho đến ngày hôm nay, tuy có một số giả thuyết được đưa ra về cơ chế bệnh sinh của chuột rút, nhưng chưa có giả thuyết nào được chấp nhận một cách tuyệt đối cả. Một số nhà khoa học cho rằng chính tư thế ngồi xổm của con người hiện đại khiến các cơ bị căng và co ngắn lại tạo điều kiện cho chuột rút

Một số phụ nữ với thói quen đi giày cao gót làm cho cơ vùng bắp chân và bàn chân làm tăng nguy cơ bị chuột rút. Một số người hay bị chuột rút khi năm ngửa hoặc khi bơi lội, nguyên nhân do sự co cơ quá mức sinh lý đối với những cơ đang trong tình trạng căng thẳng.

Trong suy tĩnh mạch mạn tính chi dưới, sự ứ trệ dòng máu đi trong lòng các tĩnh mạch đặc biệt là trong tĩnh mạch sâu có thể làm tăng số lượng các chất chuyển hóa trong khối cơ bắp, khiến cho cơ dễ bị kích thích và gây co cơ. Mặt khác tình trạng phù chân thường gặp trong suy tĩnh mạch cũng là nguyên nhân làm tăng tính kích thích của các sợi dây thần kinh tự chủ gây co cơ.

Nên điều trị sớm

Sau khi xác định chính xác nguyên nhân gây chuột rút về ban đêm của bệnh nhân là tình trạng suy tĩnh mạch, bệnh nhân cần phải được điều trị sớm và dứt điểm. Việc điều trị nên bắt đầu bằng thay đổi các thói quen như không ngồi xổm, không đi giày cao gót, xoa bóp chân trước khi đi ngủ, uống nước đầy đủ... Khi các phương pháp trên không hiệu quả nên sử dụng các loại thuốc làm bền thành mạch, cải thiện sự lưu thông của dòng máu trong tĩnh mạch, sử dụng các loại tất áp lực để điều trị suy tĩnh mạch.

Trong thực nghiệm lâm sàng hàng ngày, các chuyên gia về tĩnh mạch học cũng thấy rằng vitamine E và Quinin có vai trò rất quan trọng trong điều trị chuột rút về ban đêm.

Trong thực hành khám và chữa bệnh hàng ngày, chúng tôi thấy nếu điều trị đúng và điều trị sớm có đến hơn 90% số bệnh nhân không còn bị chuột rút về đêm nữa.

Cách chữa nhanh khi bị chuột rút

Thật ra các chứng co rút cơ một phần cũng do rối loạn các tín hiệu thần kinh, nên ta cũng có thể dùng những biện pháp kiểu như “Giương Đông kích Tây” nhằm đánh lạc hướng tập trung của thần kinh ra khỏi chỗ đau.

Ai cũng dễ gặp chuột rút và thường thì mình coi nó như một sự đau đớn nhất thời, nhưng chứng này đặc biệt khó chịu nếu đang đi du lịch hay tập thể thao vì lúc đó ta không làm chủ được vận động.

Những lúc như vậy, một vài mẹo vặt sau sẽ giúp ích bạn rất nhiều:

- Dùng hai bàn tay ôm lấy bắp chân và vuốt từ trên xuống dưới tận gót chân nhiều lần với một lực vừa phải.

- Dùng ngón giữa bàn tay phải day bấm huyệt ủy trung trong 1 phút.

- Nếu đang bơi, hãy lật nằm ngửa, đẩy thẳng 2 chân dang mạnh ra, uốn 10 ngón chân ngược lên phía mặt, đập mạnh 2 gót xuống nước.

- Bấm mạnh môi trên bằng ngón tay trỏ và ngón cái, độ nửa phút sẽ hết cảm giác cơ bị co rút.

- Thật ra các chứng co rút cơ một phần cũng do rối loạn các tín hiệu thần kinh, nên ta cũng có thể dùng những biện pháp kiểu như “Giương Đông kích Tây” nhằm đánh lạc hướng tập trung của thần kinh ra khỏi chỗ đau. Bấm các ngón chân bên phải (bên đối ngược) xuống, sau đó chứng chuột rút sẽ từ từ hết.

Thật ra các chứng co rút cơ một phần cũng do rối loạn các tín hiệu thần kinh, nên ta cũng có thể dùng những biện pháp kiểu như “Giương Đông kích Tây” nhằm đánh lạc hướng tập trung của thần kinh ra khỏi chỗ đau.

Ai cũng dễ gặp chuột rút và thường thì mình coi nó như một sự đau đớn nhất thời, nhưng chứng này đặc biệt khó chịu nếu đang đi du lịch hay tập thể thao vì lúc đó ta không làm chủ được vận động.

Những lúc như vậy, một vài mẹo vặt sau sẽ giúp ích bạn rất nhiều:

- Dùng hai bàn tay ôm lấy bắp chân và vuốt từ trên xuống dưới tận gót chân nhiều lần với một lực vừa phải.

- Dùng ngón giữa bàn tay phải day bấm huyệt ủy trung trong 1 phút.

- Nếu đang bơi, hãy lật nằm ngửa, đẩy thẳng 2 chân dang mạnh ra, uốn 10 ngón chân ngược lên phía mặt, đập mạnh 2 gót xuống nước.

- Bấm mạnh môi trên bằng ngón tay trỏ và ngón cái, độ nửa phút sẽ hết cảm giác cơ bị co rút.

- Thật ra các chứng co rút cơ một phần cũng do rối loạn các tín hiệu thần kinh, nên ta cũng có thể dùng những biện pháp kiểu như “Giương Đông kích Tây” nhằm đánh lạc hướng tập trung của thần kinh ra khỏi chỗ đau. Bấm các ngón chân bên phải (bên đối ngược) xuống, sau đó chứng chuột rút sẽ từ từ hết.

Nếu bạn thỉnh thoảng bị chuột rút vào ban đêm, lại còn bị đau, bị chuột rút thường xuyên khi đi bộ thì đó có thể là triệu chứng tắc các động mạch đến chân. Hãy đi gặp bác sĩ càng sớm càng tốt vì có thể nguy hiểm.

Chuột rút ban đêm thường gặp ở người già nhưng cũng không hiếm ở người trẻ. Tuy không nguy hiểm nhưng nó cũng gây khó chịu, mất ngủ. Thường thì chuột rút ban đêm chỉ kéo dài vài giây hoặc nhiều lắm là vài phút, nhưng sau đó triệu chứng đau có thể kéo dài cả ngày hay vài ngày. Ở người lớn tuổi, thần kinh ở chân, nhất là vùng bắp chuối hoặc bàn chân thường trở nên "khó chịu", dễ bị kích thích hơn. Điều này làm cho bắp thịt bị co bóp và tình trạng ứ đọng chất canxi ở trong các tế bào của các bắp thịt nhiều hơn, khiến cho chúng khó giãn ra hơn.

Chứng chuột rút thường không có nguyên nhân rõ ràng. Các nguyên nhân có thể gặp là:

- Thiếu nước và chất khoáng trong cơ thể (như canxi, magiê, natri và kali). Điều này có thể xảy ra sau khi tập thể dục, lọc thận, đổ mồ hôi quá nhiều mà không được bù đủ nước và muối, dùng thuốc lợi tiểu, đang có mang...

- Ngồi lâu, tư thế của chân không thích hợp lúc nghỉ ngơi, sự giảm độ lõm cần thiết của lòng bàn chân.

- Bệnh tiểu đường, thiếu máu, hạ đường huyết.

Đôi khi, một số bệnh liên quan đến thần kinh như bệnh Parkinson, các bệnh về bắp thịt, các rối loạn về thần kinh... cũng gây ra triệu chứng chuột rút.

Để phòng chuột rút, cần xem mình có yếu tố nào như đã kể trên hay không để tránh. Việc thiếu các chất khoáng có thể xác định được bằng cách thử máu. Uống sữa hằng ngày hoặc bổ sung một hay hai viên canxi mỗi ngày (nhớ uống nhiều nước khi uống canxi) cũng là điều tốt ở người lớn tuổi vì họ hay bị loãng xương. Ở người già, cảm giác khát nước thường giảm đi, do đó, cơ thể có thể bị thiếu nước mà không biết. Nên nhớ uống đủ nước, đặc biệt là trước và sau khi tập thể dục.

Những người ít vận động có thể phòng ngừa chứng chuột rút ban đêm bằng cách đạp xe đạp tại chỗ ít phút vào buổi tối trước khi đi ngủ. Chứng này tuy không gây nguy hiểm nhưng gây khó chịu, mất ngủ.

Các bài tập đơn giản làm căng bắp chuối cũng có thể có ích. Một trong những cách đơn giản có thể thực hiện tại nhà là đứng thẳng cách tường khoảng một mét, giơ thẳng hai tay chống vào tường, rồi nghiêng người về phía trước, làm cho bắp thịt ở bắp chuối căng ra, giữ ở tư thế này khoảng 10-30 giây, lặp lại khoảng 5 lần, làm như vậy bốn lần một ngày trong tuần đầu, sau đó mỗi ngày hai lần trong các tuần tiếp theo.

Một số phương pháp khác cũng có thể làm giảm chuột rút ban đêm, đó là chườm nóng ở các bắp thịt bị ảnh hưởng, nhất là trước và sau khi tập thể dục. Cũng cần chú ý đến việc đi giày sao cho vừa vặn và thích hợp. Những người nào thường mang xăng đan hoặc giày ba ta đế phẳng và mềm khi đi b, có thể làm cho bàn chân bị mất độ vòm cần thiết. Chính điều đó cũng có thể gây ra chuột rút và đau bắp chuối hay các bắp thịt ở bàn chân.

Khi đã bị chuột rút, hãy lắc lắc bắp thịt chỗ bị chuột rút, rồi sau đó nâng cao chân lên. Đi tắm hoặc ngâm (trong bồn tắm) nước ấm hoặc xoa bóp bằng nước đá.

Nếu các biện pháp trên chưa đủ hiệu quả, một số thuốc có thể giúp ích. Thuốc thường được dùng nhất là Quinine (thường được dùng trị sốt rét). Kinh nghiệm cho thấy tốt nhất là dùng vào buổi tối trước khi đi ngủ.

Tự xoa bóp chữa chứng chuột rút

Nguyên nhân chuột rút khi mang thai
Bà bầu bị chuột rút
Cách chữa chuột rút hiệu quả
Mẹo nhỏ đề phòng chuột rút cho bà bầu
'Đánh bay' chứng chuột rút khi mang bầu
Hiện tượng chuột rút khi mang thai

(st)