1
Tự kỷ là gì?
Tự kỷ là một rối loạn phát triển thần kinh của não bắt đầu từ trẻ nhỏ. Trẻ chậm nói ở khoảng 2-3 tuổi. Bệnh được chẩn đoán lúc 3 tuổi. Trẻ trai mắc bệnh này gấp 4 lần trẻ gái.
Trẻ có khó khăn tương tác với bạn đồng lứa tuổi. Trẻ thích sống một mình trong "thế giới riêng" và ít quan tâm đến người khác. Trẻ có thể chọc giận người khác. Trẻ khó hiểu và biểu lộ cảm xúc, có khuynh hướng dùng người khác như "dụng cụ”, (ví dụ kéo bàn tay người lớn để lấy một đồ vật trẻ muốn mà không nói hoặc không nhìn). Có trẻ tương tác tết với người lớn nhưng khó tương tác với bạn cùng lứa.
Phát triển ngôn ngữ và giao tiếp:
Khoảng 40% trẻ tự kỷ không nói được. Đa số có thể chậm nói. Trẻ có khả năng nói thì nhại lời (ví dụ bắt chước lời người khác nói như con vẹt). Trẻ có thể nói thuộc lòng những lời quảng cáo trên ti vi, nhưng không thể dùng lời nói để giao tiếp một cách có ý nghĩa hoặc có hiệu quả. Trẻ không hoặc ít tiếp xúc bằng ánh mắt. Trẻ có thể lặp đi lặp lại nhiều chữ không hợp lý và ít hiểu những khái niệm trừu tượng (ví dụ nguy hiểm, lịch sự...) hoặc những cử chỉ biểu tượng (ví dụ vẫy tay chào). Trẻ nhỏ không biết chỉ đồ vật bằng ngón tay trỏ. Trẻ khó làm chủ cường độ và âm lượng giọng nói.
Trẻ thường chơi tưởng tượng từ 2 - 2 tuổi rưỡi trong các trò chơi đồ hàng, chơi súng hoặc đồ chơi bác sĩ . Trẻ tự kỷ có khả năng tưởng tượng nghèo nàn và thường chơi một cách khác thường. Trẻ có thể quay một đồ vật hoặc chơi kiểu lặp đi lặp lại (ví dụ xếp hàng xe Ô tô hoặc khối). Vài trẻ có vẻ chơi tưởng tượng nhưng thường chơi cách thuộc lòng hoặc giới hạn.
Trẻ tự kỷ có thể phản ứng quá mức với một số kích thích cảm giác hoặc không có phản ứng gì cả. Trẻ khó "lọc" những tiếng động trong môi trường xung quanh (ví dụ tiếng máy lạnh) và có thể nổi giận khi mất sự kích thích. Trẻ có thể bị quyến rũ bởi ánh sáng hoặc màu sắc và bận rộn đập trên sàn nhà. Trẻ có thể thích ngửi đồ vật. Trẻ có thể tự xoay tròn mà không choáng váng.
Kỹ năng vận động có thể tương đối bình thường; tuy nhiên đa số trẻ tự kỷ vụng về hoặc có thể có kỹ năng vận động tinh kém. Một số trẻ chậm phát triển ngôn ngữ và không thể giao tiếp với những nhu cầu đơn giản, nhưng cũng có khả năng đọc những chữ phức tạp . Có trẻ đã biết nói nhưng sau đó ngưng nói. Trẻ có thể giỏi trong một số lĩnh vực (ví dụ chơi lắp ghép, đếm số, âm nhạc) nhưng kỹ năng nói và giao tiếp vẫn thấp so với lứa tuổi.
Trong khi trẻ tự kỷ có thể biểu hiện nhiều mức độ triệu chứng khác nhau được mô tả ở phần trên, trẻ không nhất thiết phải có mọi triệu chứng. Tuy nhiên, tất cả trẻ tự kỷ sẽ có khó khăn trong các lĩnh vực chính là tương tác xã hội, giao tiếp và tưởng tượng.
Bạn nên làm gì?
Nếu con bạn có các triệu chứng nêu trên và bạn nghi con bạn bị tự kỷ, bạn nên đưa cháu đi khám bệnh ở bệnh viện nhi. Khi đến khám, bạn sẽ được hướng dẫn những việc cần làm để giúp con bạn phát triển. Có thể con bạn cần được gặp chuyên viên. Trẻ cần được thăm khám một cách toàn diện để được đánh giá mức độ phát triển và được hưởng chương trình can thiệp giáo dục tâm lý càng sớm càng tốt.
