1
Qủa lặc lày chính là tên gọi khác của mướp Nhật, một loại quả được trồng nhiều ở Hòa Bình. Loại mướp này có xuất xứ từ Nhật và được trồng ở nước ta từ rất lâu nên nhiều người vẫn gọi với cái tên mướp Nhật.
Lặc lày chủ yếu được bày bán ở các vùng chợ quê, chợ vùng núi cao, những nơi có khí hậu thích hợp cho việc sinh trưởng cũng như kết trái của loài cây này. Lặc lày có hai loại, một loại quả ngắn chừng 10-15cm, ăn ngọt và mềm hơn so với quả dài, còn quả dài nhìn giống như những con rắn buông mình xuống từ giàn cây râm mát, còn gọi là mướp rắn. Quả dài cho năng suất cao hơn, nhưng quả ngắn lại được người dân ưa dùng hơn nên cũng được trồng nhiều hơn.
Lặc lày loại ngắn có thể chế biến thành nhiều món, trong mùa hè, để giải nhiệt người ta thường chuộng ăn lặc lày luộc, là món ăn chế biến đơn giản, ngon miệng và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Lặc lày đặc biệt khi chế biến không cần gọt vỏ, vì vỏ là nơi chứa nhiều vitamin nhất trên quả mướp, sau đó rửa sạch, bổ làm tư rồi bỏ ruột. Đun nước sôi, thả mướp vào chừng năm phút là mướp vừa chín tới.
Lặc lày luộc chấm với muối lạc, muối vừng hoặc nước mắm tỏi ớt đều rất ngon. Lặc lày đã luộc không quá mềm như mướp hương, ăn ngọt bùi, vị mát. Nước luộc mướp có thể cho thêm quả sấu dầm, nêm gia vị là đã có bát canh chua thanh mát cho bữa cơm gia đình.
Lặc lày xào thịt bê.
Lặc lày loại ngắn cũng có thể chế biến thành món mướp nhồi thịt rồi đem hấp cách thủy. Mướp được rửa sạch, dùng dao cắt một đầu quả mướp, moi ruột. Phần nhân có thể trộn thịt, đậu, mộc nhĩ hoặc nấm hương, mùi tàu tất cả đều được xay nhỏ và ướp gia vị, tiêu. Dùng thìa hoặc đũa nhồi hết phần nhân vào quả mướp đã bỏ ruột, nếu dùng không hết nhân có thể bỏ vào nồi nước nêm gia vị nấu làm canh. Dùng nồi hấp cách thủy cho mướp chín, không cho trực tiếp vào nước luộc, như vậy mướp dễ bị nhũn, mất chất và giảm đi sự hấp dẫn của món ăn.
Món này khi ăn thái thành nhiều khúc nhỏ, bày ra đĩa ăn với cơm nóng không cần nước chấm vì phần nhân đã vừa miệng. Vị ngọt mềm của mướp, béo của thịt, giòn của mộc nhĩ, nấm hương ăn với cơm thật ngon, là món ăn phù hợp với người già, trẻ em và những người thiếu dinh dưỡng trong mùa hè nóng nực.
Ngoài ra, lặc lày thường được dùng để nấu canh với tôm, tép, xào với lòng gà vịt, thịt bê, xào chung với các loại rau khác hoặc ăn sống cũng rất ngon. Lặc lày không chỉ là một nguyên liệu chế biến được nhiều món ngon mà còn là vị thuốc rất bổ ích cho gia đình. Theo y học cổ truyền Lặc lày có vị ngọt nhạt tính mát, sử dụng tốt cho những người nóng nhiệt, cầu táo, tiểu vàng, ho viêm họng…Lặc lày dễ mua, giá thành rẻ, không cớ gì các bà nội trợ lại bỏ qua các món ngon được chế biến từ loại quả này trong danh sách thực đơn cho mùa hè.
