Cách nấu cháo lươn ngon bổ

Lươn được mệnh danh là món ăn bổ dưỡng được chế biến theo nhiều cách khác nhau. Đơn giản và phổ biến nhất là nấu cháo lươn. Để nấu một nồi cháo lươn ngon không quá khó, bạn chỉ cần nhớ các bước sau:

Thành phố Vinh có hai đặc sản là cam và lươn. Món cháo lươn, súp lươn đã trở thành "niềm tự hào xứ Nghệ" với cách chế biến đặc biệt và hương vị hết sức đặc trưng "không nơi mô có được".

Du khách dù là người Nam hay người Bắc, người xứ Nghệ hay ở vùng quê xa có dịp dừng chân cũng không thể kìm lòng trước bát cháo lươn thơm lừng, đánh thức mọi khứu giác bằng mùi thơm đậm, cay của thịt lươn xào, càng dậy lên trong mùi thơm của hạt tiêu bắc. Cũng không ai lại không mong được thoả nay “cơn thèm” do con mắt đã trót cảm nhận được sức hấp dẫn của bát cháo lươn sánh mịn, có màu hơi nâu xám điểm những mảnh rau răm thơm lừng, những cọng hành tăm xanh xanh nhỏ xíu. Bởi vậy món cháo lươn xứ Nghệ dù rất giản dị, chân phương bởi được nấu từ những sản vật gần gũi của đồng đất Nghệ An nhưng trở thành nét văn hoá đặc trưng cho vùng đất này, thành điểm nhớ, niềm thương của những người con xứ Nghệ khi xa quê, tạo ấn tượng khó phai của người khách có dịp ghé qua miền Nghệ An nắng gió.

Cách chế biến:

- Để làm món cháo lươn cần có các nguyên liệu: gạo tẻ nào ngon, 1kg Lươn, Hạt tiêu, hành tăm , ớt bột, bột canh, bột điều, mùi tàu, hành hoa, rau răm.
- 1kg lươn đổ 0,1kg muối, rồi đậy nắp lại, lắc đều khoảng 15 phút thì đổ vào rổ rửa sạch dưới vòi nước chảy. Khi làm thịt, đầu lươn được ngoắc vào một cái đinh đóng trên mảnh ván, đặt ngửa bụng lươn ra rồi dùng dao nhỏ rạch bụng lấy ruột đi, nếu là lươn to, lươn nhỏ thì phải tước. Thịt lươn luộc lấy nước, sau đó ướp, xào với các gia vị gồm: hạt tiêu, hành tăm, ớt bột, bột canh, bột điều cho nổi màu. Sau đó phi hành với dầu trong một cái chảo rồi đổ thịt lươn đã ướp kỹ vào đảo đều cho tới chín. Nước cháo được hầm với xương lợn, xương bò sau đó bỏ vào ít gạo quê có pha thêm gạo tám xoan vo sạch. . Đặc biệt hơn nữa, cháo lươn xứ Nghệ phải để nguyên hạt gạo mà ninh cháo chứ không giã nhỏ hay xay gạo thành bột. Cháo ninh thật kỹ, hạt gạo nở bung mà không nát, cháo sánh đều, không đặc cũng không loãng.

Thưởng thức:

- Khi cháo nhừ, để nồi cháo trên một lò than, lửa nhỏ, nồi cháo phải luôn luôn sôi lăn tăn. Múc cháo ra bát rồi múc lươn bỏ vào với khối lượng tương ứng rồi cho gia vị là mùi tàu, hành hoa, rau răm thái nhỏ, ớt thái lát. Khi ăn nặn một chút chanh là có một bát cháo ngon đầy hương vị.

Xã Long Thành thuộc huyện lúa Yên Thành, một vùng chiêm trũng bắc Nghệ An. Gần 1 vạn dân ở đây, 80% sống bằng nghề bắt lươn. Trúm là ống nứa dài khoảng 60 cm một đầu đục thủng cho lươn chui vào, đầu kia bịt kín có khoét lỗ thông hơi đề phòng lươn chết ngạt. Gần miệng trúm cài sẵn một chiếc bẫy hình phễu đan bằng cật tre. Thợ săn lươn cứ chiều chiều mang mỗi người khoảng 100 chiếc trúm ra đồng, cách chừng 5m đặt một chiếc. Khi đặt trúm sao cho phần đầu nằm dưới mặt nước, phần sau nghếch lên cao hơn. Lũ lươn có giác quan rất nhạy, hễ ngửi thấy mùi giun hoặc cua đồng mà người thợ săn làm mồi nhử bèn lách mình chui vào. Xưa nay loài lươn chỉ bò tới chứ không biết bò lui nên mắc kẹt lại trong trúm không ra được. Sáng sớm hôm sau, thợ chỉ việc đi nhặt trúm về xổ ra, có khi bốn năm chú lươn cùng chui vào một chiếc trúm.

Ngoài thả trúm bắt lươn, nông dân Yên Thành còn đi soi lươn. Đêm tối trời mỗi người xách một chiếc đèn ra đồng chọn thửa ruộng nào xâm xấp nước lội xuống, dùng đèn soi, lươn thấy ánh sáng bèn ngóc đầu dậy, thế là bị thợ lươn túm cổ cho vào oi (một dụng cụ chuyên dùng để đựng cua, cá đồng của nông dân).

Quán bà Liễu (Quán Bàu) nằm trên đường thiên lý Bắc Nam, cửa ngõ Thành Vinh, chỉ phục vụ điểm tâm sáng từ 6h đến 9h, lúc cao điểm khách đông nghịt. Mùi lươn chín thơm lừng, khi ăn có vị ngọt pha lẫn tí cay cộng hưởng với mùi rau răm thơm rất hấp dẫn. Miếng bánh mì giòn tan nghe râm ran đầu lưỡi, vừa thưởng thức món cháo lươn vừa nhâm nhi ly rượu Nghi Đức chính hạng. Ngoài cháo lươn, bà Liễu còn bán súp lươn, món này chỉ để giữ khách là chính chứ chẳng lời lãi là mấy bởi mỗi cân lươn làm chỉ được ba bốn bát. Súp lươn kẹp bánh mỳ nóng, vị cay đằm, khó quên.

Mỗi ngày bà Liễu bán hết hơn 2 yến lươn. Lươn mua về phải làm sạch nhớt, và cách làm nhớt của bà Liễu cũng chẳng giống ai. Bà đun nước sôi, cho lươn vào luộc như luộc gà, xong mới đưa ra róc thịt, chế biến thành cháo. Công đoạn chế biến là cả một bí quyết phức tạp mà dù có đổi bằng vàng, bà Liễu cũng không bao giờ tiết lộ. Quán ở Cửa Nam, lươn hơi to, kém ngọt. Còn ở thị xã Hà Tĩnh thì có món lươn cuốn lá lốt, lươn bọc trong lá lốt rán như chả làm một món ăn hàng ngày tuyệt diệu

Nghệ An, vùng quê với nhiều đặc sản, một trong số đó phải kể tới lươn. Xin tạm gác món cháo lươn thơm nồng để thưởng thức món súp lươn bổ dưỡng của mảnh đất đầy nắng và gió này.

Dọc đường vô xứ Nghệ, nổi bật là những biển quảng cáo hấp dẫn, mời gọi. Nào là cháo lươn, miến lươn và cả súp lươn nữa. Cũng có thực khách đã kịp nhắn gửi:

“ Đường vô xứ Nghệ quanh quanh

Có về ăn cháo (lươn) với anh thì về”

Để ca ngợi đặc sản tuyệt ngon của vùng Nghệ Tĩnh.

Súp lươn- một đặc sản hấp dẫn của xứ Nghệ.

Súp lươn là một biến tấu của món cháo lươn. Cũng như khi nấu cháo, lươn được làm sạch nhớt để gỡ lấy thịt. Nhiều nghệ nhân có kinh nghiệm còn bày cho con cháu cách làm lươn truyền thống, không dùng dao mà phải lấy cật tre mà lọc thịt để tránh vị tanh. Đúng là thật lắm công phu.

Thịt lươn sau khi làm sạch sẽ được xào chung với nghệ, ớt, tiêu xay. Đặc biệt là không thể thiếu hành tăm- thứ hành chỉ có ở Nghệ An, Hà Tĩnh. Chính những củ hành tăm bé bé mới làm dậy lên được mùi thơm của lươn, tạo nên vị cay nồng cho món súp.

Thịt lươn rất mềm và vẫn còn nguyên miếng.

Múc vào bát, miếng lươn vẫn còn nguyên. Ăn rất mềm, đồng thời cũng đã ngấm hết vị cay, mùi thơm của ớt, của hành. Có màu vàng óng của nghệ, màu xanh của lá mùi tàu hay hành tươi.

Ăn kèm súp lươn thường là bánh mỳ.

Súp lươn thường ăn kèm với bánh mỳ thế nhưng người xứ Nghệ vốn có tiếng với việc chế tác món ăn nên món ăn kèm cũng có sự biến tấu. Thay bằng những ổ bánh mỳ khô, khách có thể gọi thay bằng đĩa bánh mướt - ở miền Bắc chính là bánh cuốn.

Người Nghệ đã chế thêm công thức mới: súp lươn+bánh mướt

Bánh mướt được tráng mỏng, không nhân. Được cắt thành những miếng nhỏ vừa ăn.

Bánh mướt tráng mỏng dùng để ăn kèm với súp.

Trước lúc kịp no bụng, người ăn đã kịp no mắt với bát súp lươn óng ánh và đĩa bánh mướt trắng trong. Khéo léo vắt một ít chanh, bát súp lươn mới thực sự hoàn chỉnh.

Bước vào bất kì quán lươn nào nơi xứ Nghệ, cũng dễ dàng bắt gặp cảnh mọi người xì xụp bên bát cháo hoặc súp lươn. Bề ngoài tuy nóng nhưng ăn vào mới thấy mát bởi lươn là vốn thức ăn có tính hàn mà lại rất bổ.

Xứ Nghệ vốn nổi tiếng với nhiều đặc sản được rất nhiều người ưa thích như cà pháo Nghi Lộc, nước mắn Diễn Châu, cam Xạ Đoài, “nhút Thanh Chương, tương Nam Đàn”.... và tất nhiên không thể không nhắc đến món cháo lươn, một đặc sản và là niềm tự hào của người dân xứ Nghệ.

Để nấu được một nồi cháo lươn đậm đà thơm ngon là cả một kì công của người vào bếp. Đầu tiên là khâu chọn lươn, để cháo ngon và không bị ngầy, lươn được chọn phải là loại lươn đồng, thịt lươn săn chắc, có hai sọc vàng ở bụng, đen ở lưng. Những con lươn này được người dân bản xứ đánh bắt ngoài đồng bằng trúm, một công cụ bắt lươn của người dân địa phương.

Sau khi đánh bắt về, lươn được làm sạch nhớt bằng cách rửa với nước tro bếp, đem luộc rồi gỡ lấy thịt, để thịt lươn được ngon, theo kinh nghiệm dân gian thì lươn phải được mổ bằng cật tre, sau đó được đem luộc sơ để gỡ lấy thịt và xương.

Tiếp theo là khâu chế biến. Đây chính là khâu quan trọng nhất và có ảnh hưởng nhất đến hương vị đặc trưng của món cháo lươn. Khác với người miền Nam, món cháo lươn bao giờ cũng đi kèm với sả, thì ở xứ Nghệ, lươn bao giờ cũng “đồng hành” cùng với nghệ bởi không chỉ giúp món ăn thêm vẻ hấp dẫn bằng màu vàng ươm, nghệ còn góp phần làm thịt lươn thêm đậm đà, ngon ngọt, và đặc biệt là làm mất đi mùi tanh của thịt lươn.

Bên cạnh củ nghệ, không thể không nhắc đến một gia vị đặc trưng khác của xứ Nghệ là hành tăm, chính loại gia vị đặc biệt chỉ có ở đây đã góp phần làm cho món cháo lươn xứ Nghệ trở thành một món đặc sản thơm ngon với hương vị cay nồng, ngọt thơm đặc trưng.

Lươn được ướp với nghệ, hành tăm, tiêu, ớt, sau đó đem xào. Điều đặc biệt ở đây chính là bí quyết xào lươn của người dân bản xứ, lươn sau khi xào không bị khô như những nơi khác, nhờ những bí quyết riêng mà lươn xứ Nghệ sau khi xào xong vẫn rất mềm, ngọt, thấm đẫm vị thơm cay của hành, tiêu, ớt và óng ánh sắc vàng của nghệ, điểm thêm chút màu xanh của hành tăm, rau răm, khiến thực khách chỉ nhìn thôi cũng đã thấy thèm.

Công đoạn ninh cháo cũng được người dân bản xứ thực hiện rất công phu, nước dùng để ninh cháo phải là nước súp được nấu từ xương lươn. Sau khi tách lấy thịt lươn, người ta băm nhuyễn xương sống của lươn, cho vào nồi ninh lấy nước cốt rồi lọc bỏ vụn xương. Nhờ có nước ngọt được nấu từ chính xương lươn nên cháo lươn ở đây có vị thanh ngọt mà không bị béo ngầy.

Gạo dùng để nấu cháo cũng được chọn lựa rất kỹ càng, phải là những hạt gạo tẻ thơm ngon nhất được trồng trên chính mảnh đất quê hương mới được dùng để nấu cháo, về sau người ta mới cho thêm một số loại gạo tẻ từ các vùng khác để tăng thêm hương vị cho món cháo. Gạo dùng để nấu phải là gạo để nguyên hạt, không được vỡ nát, khi nấu tuyệt đối không dùng đũa quấy sẽ làm cháo bị nát, vì vậy người ta phải rắc từ từ gạo vào nước ninh để cháo không bị vón cục hay vỡ nát. Cháo ninh thật kỹ, hạt gạo nở bung mà không nát, cháo sánh đều, không đặc cũng không loãng. Đặc biệt, nồi dùng để nấu phải là nồi đất thì cháo mới thơm ngon và giữ được nhiệt.

Khi thưởng thức, người ta múc cháo ra chén, cho thêm một ít thịt lươn xào thơm phức, một ít nước sốt vàng ươm, điểm thêm một chút hành lá, rau răm, rắc thêm một chút tiêu, đến lúc này thì quả thật không ai có thể kìm được lòng trước món cháo lươn xứ Nghệ hấp dẫn này.

Cháo lươn xứ Nghệ không chỉ là một món ăn thơm ngon, hấp dẫn mà còn mang trong nó những tâm tình của người dân xứ Nghệ, vì vậy cháo lươn đã trở thành một nét văn hóa đặc trưng của vùng đất này, và là thứ không thể quên với những người con xứ Nghệ xa quê, và là món ăn để lại ấn tượng khó phai trong lòng mỗi thực khách khi họ dừng chân tại mảnh đất miền Trung này.

Khắp các mương lạch, đầm lầy, ruộng nước, nơi nào có nhiều bùn đều có lươn. Chúng là những món quà của đồng ruộng ban tặng cho những người nông dân quanh năm lam lũ. Với người nông dân, con lươn thật thân quen và giản dị. Ra đến chốn thị thành, xuất hiện tại các nhà hàng thì những chú lươn trở thành đặc sản với cách chế biến cầu kỳ...

Cháo lươn là một trong những món ăn đặc sản của xứ Nghệ. Không chỉ người dân xứ Nghệ yêu thích món cháo này, mà người ở nhiều vùng quê khác cũng đã biết tiếng và không bỏ lỡ dịp thưởng thức khi có điều kiện.

Nấu một nồi cháo lươn ngon đòi hỏi sự khéo léo, tỉ mỉ của các bà nội trợ. Lươn được làm sạch, đem luộc, gỡ lấy thịt. Theo kinh nghiệm của những người sành ăn, người ta không làm lươn bằng dao mà dùng một thanh cật tre để tránh vị tanh, nồi nấu những món lươn cũng là nồi đất chứ không phải nồi đồng, nồi nhôm.

Thịt lươn xào với nghệ, một chút ớt xay, tiêu, nhất là không thể thiếu được những cọng hành tăm chỉ mọc ở vùng Nghệ An, Hà Tĩnh, lá hành nhỏ xíu, nhưng mang vị thơm cay nồng đặc trưng. Cháo lươn Nghệ An không xào thịt lươn đến săn khô như cháo lươn ở Hà Nội. Miếng lươn để nguyên, vẫn mềm, ngọt, thấm đậm vị thơm cay của hành, ớt, tiêu, óng ánh sắc vàng của nghệ, điểm mầu xanh của lá hành tăm, chỉ nhìn thôi cũng đủ thấy hấp dẫn. Xương sống lươn được giã giập rồi lọc lấy nước để ninh cháo.

Gạo ngon, pha thêm chút nếp để cháo sánh hơn. Cái đặc biệt của người dân ở đây là nấu cháo để nguyên hạt gạo mà ninh cho nhừ chứ không giã nhỏ hoặc xay gạo. Cháo ninh thật kỹ, hạt gạo nở bung, không đặc cũng không loãng quá. Khi ăn, lươn trộn cùng cháo, thêm gia vị, tiêu, ớt,.. tuỳ sở thích, ăn kèm vài ngọn rau ngổ càng thêm nổi vị.

Ăn bát cháo nóng, mồ hôi lấm tấm trên trán, dù giữa mùa hè cũng nên dùng một bát nước chè xanh nóng để tráng miệng mới cảm nhận được cái thú vị, cái đặc sắc của món cháo lươn. Bát chè tươi khéo hãm, mầu nước trong xanh, đậm đà mà không quá chát, mùa đông có thể đập thêm vài lát gừng cho thêm ấm bụng, cũng là một nét đáng yêu vẫn hay được nhắc đến trong những đồ ăn, uống của người xứ Nghệ, giản dị như vậy thôi nhưng mang bản sắc của một vùng quê nổi tiếng.

Bát cháo lươn vàng rộm, thơm phức

Xứ Nghệ vốn nổi tiếng là vùng đất lươn với loại lươn đồng mình thon, thịt chắc, “hai vành” vàng bụng đen hơn hẳn lươn ở xứ khác. Lươn đã được chế biến khéo léo dưới những bàn tay tài hoa của người đầu bếp để thành bát cháo lươn đặc biệt mà “ không nơi mô có được”.

Lươn ở đây không mổ bằng dao mà dùng cật tre để rọc thịt lươn

Đầu tiên, lươn được làm sạch nhớt, đem luộc rồi gỡ lấy thịt. Lươn ở đây không mổ bằng dao mà dùng cật tre để rọc thịt lươn. Khâu chế biến tưởng chừng như đơn giản mà rất kỳ công. Nếu ở miền Nam, món ăn nấu từ thịt lươn bao giờ cũng đi liền với sản thì Nghệ An, đồng hành với lươn là nghệ. Màu vàng tươi của nghệ không chỉ đem lại cho thịt lươn vẻ hấp dẫn đặc biệt mà hương vị của nghệ còn làm cho thịt lươn thêm đậm đà, thơm, ngọt. Nghệ đã góp phần xua tan đi cái vị tanh cố hữu của lươn. Thịt lươn sau khi luộc chín được xào với nghệ, ớt băm nhỏ, hành phi, hạt tiêu và nhất là không thể thiếu được những cọng hành tăm chỉ mọc ở vùng Nghệ An, Hà Tĩnh. Cũng như nghệ, thứ hành tăm lá nhỏ xíu chỉ có ở vùng đất xứ Nghệ này không chỉ “làm đẹp” cho bát cháo sánh ngọt với màu xanh rất ngon mắt mà còn tạo cho cháo lươn Nghệ An có hương vị đặc biệt riêng bởi vị ngọt thơm, cay nồng rất đặc trưng. Khác với cách chế biến món cháo lươn ở Hà Nội, người chế biến cháo lươn ở Nghệ An không xào thịt lươn đến săn khô. Miếng thịt lươn được lọc to bản, vuông vức, khi xào xong vẫn mềm, ngọt, thấm đẫm vị thơm cay của hành, ớt, tiêu, óng ánh sắc vàng của nghệ, điểm màu xanh của lá hành tăm, lá răm, chỉ nhìn thôi cũng đủ thấy hấp dẫn.

Hành tăm-thứ gia vị đặc biệt của cháo lươn xứ Nghệ

Cháo cũng được nấu rất kỳ công, và đặc biệt. Người ta đạp đạp hoặc băm nhuyễn xương sống của con lươn, nấu lấy nước súp, rồi lọc bỏ xương vụn đi, sau đó mới đem ninh cháo. Nhờ có nước ngọt nấu từ chính xương sống của con lươn nên cháo lươn Nghệ An có vị ngọt rất riêng: đậm nhưng lại rất thanh, không thấy vị béo của mỡ, khác hẳn với vị ngọt của cháo nấu từ thịt gà hay xương lợn. Gạo để nấu cháo cũng được chọn kỹ lưỡng. Loại gạo tẻ nào ngon nhất mới được người Nghệ An chọn để nấu cháo lươn. Sự kỳ công của công đoạn ninh cháo thể hiện ở chỗ gạo phải được rắc từ từ để cháo không vón cục và người nấu tuyệt đối không được dùng đũ ��ể cháo không bị nát hay bị nồng. Đặc biệt hơn nữa, người xứ Nghệ để nguyên hạt gạo mà ninh cháo chứ không giã nhỏ hay xay gạo thành bột. Cháo ninh thật kỹ, hạt gạo nở bung mà không nát, cháo sánh đều, không đặc cũng không loãng.

Loại gạo tẻ nào ngon nhất mới được người Nghệ An chọn để nấu cháo lươn

Khi ăn, người ta múc cháo ra bát, xúc một ít thịt lươn xào thơm phức, thêm một chút nước sốt vàng ngậy, một chút hành, răm và những mảnh hạt tiêu bắc li ti nhỏ mịn. Cháo lươn Nghệ An ăn với bánh mỳ rán giòn vàng ươm hay bánh mướt lạ miệng.

Nghệ làm xua tan cái vị tanh cố hữu của lươn

Món cháo lươn xứ Nghệ dù rất giản dị, chân phương bởi được nấu từ những sản vật gần gũi của đồng đất Nghệ An nhưng trở thành nét văn hoá đặc trưng cho vùng đất này, thành niềm nhớ, niềm thương của những người con xứ Nghệ khi xa quê để rồi mỗi khi trở về chưa thưởng thức được bát cháo lươn nóng hổi đậm đà với miếng bánh mỳ giòn tan là chưa trọn vẹn nỗi nhớ quê đau đáu. Và cháo lươn cũng để lại ấn tượng khó phai của người khách có dịp ghé qua miền Nghệ An nắng gió mà khi trở lại phải tìm ăn cháo lươn cho bằng được mà thôi.

Cách làm tôm chiên trứng muối lạ miệng

Cách nấu món chay đơn giản

(ST).