VI. BẮT ĐẦU CHO BÚ MẸ

Thường các phụ nữ mang thai dự định cho con bú mẹ ban đầu rất lo ngại mình sẽ không đủ sữa và sữa của mình không đủ chất bổ để nuôi con. Những lo âu này có thể hiểu được nhưng thường không có cơ sở. Nên nhớ rằng mọi phụ nữ đều có khả năng để nuôi con bằng sữa của mình. Hầu hết các trường hợp, dù cho vú bạn có quá nhỏ, việc cung cấp sữa sẽ tự động đáp ứng cho phù hợp với nhu cầu của bé.

1. Cho bú theo nhu cầu

Một bé bú sữa mẹ có thể tiêu hoá được một bữa bú trọn vẹn trong vòng 1 giờ rưỡi hay 2 giờ (bằng nửa thời gian nếu bé bú bình với sữa pha theo công thức của bé sơ sinh). Bú theo nhu cầu có nghĩa là cho bú nhiều lần, nhưng như vậy không có nghĩa làm vơi đi nguồn sữa của bạn - các nghiên cứu cho thấy rằng các bà mẹ cho con bú theo nhu cầu sẽ tiết ra nhiều sữa hơn các bà mẹ cho con bú cách quãng đều như ít lần hơn.

Một nghiên cứu được thực hiện để so sánh giữa các bé được cho bú theo nhu cầu và các bé được cho bú cách khoảng từ ba đến bốn giờ. Các bé được cho bú theo nhu cầu có mức trung bình khoảng 10 cữ bú một ngày. Còn các bé kia có mức trung bình khoảng gần trên 7 cữ. Tuy nhiên, cho bú càng nhiều lần không có nghĩa là lượng sữa hàng ngày của bạn được chia ra nhiều lần và lượng sữa của bữa bú ít đi. Trên thực tế thì ngược lại.

Cho bú tốt hơn

Các bé được cho bú theo nhu cầu nhận được trung bình khoảng 73ml sữa cho mỗi bữa bú tức khoảng 715ml cho mỗi ngày. Trong khi đó, các bé được cho bú với các khoảng cách đều thì chỉ nhận được 68,8 ml cho mỗi bữa bú tức khoảng 508 ml mỗi ngày. Vì thế nên kết quả sau 2 tuần cho bú theo nhu cầu bé lên cân trung bình khoảng 561g trong khi đó thì bé kia chỉ khoảng 347g.

2. Điều hoà nhịp cung cấp sữa

Sản xuất sữa là một chu trình hết sức phức tạp, trong đó nhiều yếu tố có thể tác động đến, bao gồm cảm xúc, sức khoẻ của bạn và chất lượng của bữa ăn.

Nguồn sữa

Sự thay đổi từ sữa non sang sữa mẹ được khởi động do sự thay đổi nội tiết tố sau khi sinh, còn sự tiếp tục sản xuất ra sữa lại tuỳ thuộc vào hoạt động mút vú của bé. Mút vú sẽ kích thích các dây thần kinh ở quầng vú và các tín hiệu thần kinh này được truyền về vùng của não gọi là tuyến dưới đồi. Khi tuyến dưới đồi nhận được các tín hiệu này nó lại chuyển đến tuyến yên và ra lệnh tuyến yên tiết ra nội tiết prolactin để kích thích tạo ra sữa. Vì thế nên việc bé mút vú kích thích tạo ra sữa còn được gọi là “phản xạ prolactin”. Tuyến yên cũng tiết ra nội tiết tố oxytoxin làm co thắt các sợi cơ bao quanh tuyến vũ, khiến cho tuyến này phải ép sữa vào các đường dẫn sữa. Động tác này còn gọi là nhũ phát hay phản xạ tống xuất. Khi mà vú bạn căng sữa thì nó sẽ bị kích thích không những bởi sự mút vú của bé mà còn do tiếng khóc đói của bé hoặc ngày cả sự gần gũi của bé với bạn.

Giữ cho nguồn sữa đầy đủ

Yếu tố quan trọng nhất để giữ nguồn sữa của bạn là cho bú theo nhu cầu, nhờ đó phản xạ nhũ phát sẽ được thuần thục, tránh được sự căng sữa (các tuyến nhũ căng phồng sữa).

Nếu các tuyến nhũ quá căng thì chúng sẽ không còn tiết sữa hữu hiệu. Trong khi đó thì bạn lại muốn tránh cho bé bú vì quá đau. Vì các lý do trên, phản xạ để kích thích tạo ra prolactin giảm, nên việc tạo ra sữa kém dần. Bạn có thể làm giảm sự căng sữa bằng cách nặn sữa hoặc cho bé bú đều và nhiều lần. Không những cho bú đều mà mỗi lần bú bạn phải cho bé thay đổi vú, sở dĩ phải làm như thế vì dòng sữa đầu là dòng sữa nghèo chất béo còn dòng sữa theo sau lại giầu chất béo và rất bổ dưỡng. Đây là lúc mà bạn phải cần ăn uống đầy đủ chất bổ dưỡng vì nhu cầu dinh dưỡng của cơ thể rất cao so với lúc bạn mang thai. Bạn không cần phải ăn các thức ăn đặc biệt mà chỉ cần các món ăn giầu chất đạm, sắt, can-xi, trái cây, rau tươi và uống thật nhiều nước. Ba bữa ăn với cơm, thịt, bánh mì kẹp thịt, phó mát và trái cây tươi, uống sữa xen vào giữa các bữa ăn sẽ đủ cung cấp năng lượng cho bạn, giữ cho bạn được khoẻ mạnh. Bạn có thể thiếu chất sắt, bạn nên uống thêm chất này hằng ngày. Chăm sóc trẻ sơ sinh có thể khiến bạn kiệt sức cho nên hãy gắng tranh thủ bất cứ thời gian rảnh nào trong ngày để nghỉ ngơi. Nếu bạn bị bệnh đái tháo đường thì bác sĩ cần phải theo dõi lượng đường và mức insulin trong máu cũng như phải quản lý chặt chẽ việc ăn uống của bạn. Nếu bạn có quan hệ vợ chồng trở lại thì nên ngừa thai bằng các phương pháp khác, tránh dùng thuốc ngừa thai cho đến khi nào bạn dứt sữa cho bé.

3. Bé từ chối bú

Đôi khi bé không chịu bú. Việc này thường xuyên xảy ra trong những ngày đầu khi mà bé còn tham ngủ hơn bú. Nếu việc này xảy ra, bạn chớ nản lòng, hãy nặn sữa để lại chờ khi bé đói sẽ đòi bú ngay.

Tuy nhiên nếu bé lại ngủ gật khi đang bú thì bạn nên đặt bé nằm xuống rồi nằm kề bé, như vậy bé sẽ cảm thấy đỡ mệt hơn và sẽ tiếp tục bú.

Từ chối bú đôi khi do nguồn sữa bị tắc nghẽn. Việc này xảy ra khi vú bạn quá căng làm cho bé khó mút, đôi khi lại không thể mút sữa được. Nếu bạn nặn ra một ít sữa bên vú bị căng của bạn thì bé sẽ bú được dễ dàng.

4. Nặn sữa

Đôi khi bạn không muốn cho bé bú, hoặc lúc bận việc, bạn có thể nặn sữa để cho bú vào lúc thuận tiện bằng bình. Việc này cũng được thực hiện khi vú bạn quá căng. Bạn có thể nặn sữa bằng tay nhưng nếu muốn nhanh hơn thì nên dùng bơm.

Dùng bơm tay

Áp sát phễu bơm vào vành đai quanh núm vú để tạo được một khoảng chân không sau đó điều khiển cần bơm để vắt sữa.

Trữ sữa

Sữa vắt xong được cho vào bình có nắp được siết thật chặt. Sau đó cho vào tủ lạnh giữ đến khi cần dùng. Sữa có thể giữ được đến 48 giờ trong tủ lạnh hoặc 6 tháng trong tủ đông. Trước khi nặn sữa phải rửa tay và vú thật sạch; tất cả các dụng cụ đều phải được khử trùng.

5. Cho bé bú mẹ

Cho bé bú mẹ là cách nuôi con đầy tình mẫu tử, nó thắt chặt mối liên hệ giao cảm giữa bé và bạn. Đây là sự tiếp nối của một mối quan hệ sinh lý học đã bắt đầu từ khi bé còn trong bào thai. Vì sữa của bạn rất tinh khiết và tốt, và luôn luôn có sẵn cho bé nên người ta nói rằng cho con bú mẹ là cách thức đầu tiên để nói với con sự thật và giữ lời hứa.

Tìm vú

Cho đến khi bé bắt đầu biết tìm vú thì bạn phải kích thích phản xạ của bé bằng cách sờ nhẹ lên má bé phía gần bạn. Bé sẽ tự động quay về phía má bị chạm và do đó sẽ tìm được vú bạn.

Tư thế khi cho bú

Ẵm bé sao cho dạ dày của bé áp sát dạ dày bạn, còn đầu bé cao hơn thân của bé. Nếu bạn ngồi thì lưng phải thẳng. Bạn sẽ được dễ chịu hơn nếu bạn đặt bé lên một cái gối nằm trên đùi bạn; như thế bạn khỏi phải chịu sức nặng của bé.

Bú đúng cách

Nếu được cho bú đúng cách, bé há rộng miệng, các cơ lưỡi và hàm hoạt động để giúp bé mút sữa từ núm vú bạn; khi ấp bạn sẽ thấy tai và thái dương của bé cử động.

Kéo vú ra

Khi bé bú xong hay khi sữa đã cạn ở vú này mà bạn muốn thay đổi vú thì bạn lãy lướt nhẹ ngón út của bạn giữa hai nướu của bé.

Ngậm sát vú

Muốn được thoải mái trong việc cho bú, bạn phải biết cách đặt miệng bé vào đúng vị trí, nghĩa là làm sao cho bé ngậm sát vào vú bạn. Ngậm sát vúsẽ đảm bảo cho bé có đủ sữa để bú và giúp bạn tránh được nhiều vấn đề liên quan đến vú và việc tiết sữa. Nếu ngậm sát vú đúng cách thì các hàm của bé sẽ ngậm chặt vào các mô của vú chứ không phải vào núm vú bạn. Như vậy núm vú sẽ nằm hẳn trong miệng của bé.

Để cho bé ngậm sát vú được dễ dàng, bạn cần phải được thoải mái và thư giãn, cũng như có đủ thời gian để cho bé bú. Bế sao cho đầu bé đủ cao để có thểm được dễ dàng vú bạn. Đặt đầu bé nằm trong rãnh của khuỷu tay còn cẳng tay thì đỡ lưng và mông của bé. Nặn ra một ít sữa để làm cho quầng vú được mềm và núm vú phải nằm hẳn trong miệng bé.

Ngậm sát vú đúng cách là điều rất quan trọng cho bạn và bé vì hai lý do chính. Thứ nhất, nó tránh không cho bé cắn núm vú của bạn gây đau và nứt. Thứ hai, nó giúp bé kích thích để làm tiết sữa dồi dào, từ sữa nhiều chất béo và bổ dưỡng cho đến sữa ít chất béo và ít bổ dưỡng lúc mới bắt đầu bú. Sữa chảy dồi dào cũng sẽ giúp cho vú bạn khỉi bị quá căng vì vú không cạn sữa sau khi bé bú.

Tập cho bé tập mút bú mẹ

Cho bé bú mẹ rất đơn giản. Nếu không thì hàng triệu em bé và bà mẹ không thể thực hiện việc này một cách thành công. Tuy nhiên có thể cũng gặp khó khăn, vì thế nên bạn cần phải có sự giúp đỡ và chỉ dẫn từ bạn bè, các cô y tá, các người có kinh nghiệm.

Tập cho bé bú sẽ rất đơn giản nếu bạn bắt đầu kề vú cho bé một vài phút ngay sau khi sinh. Khi mà bạn đã thành công, trong một khung cảnh trang trọng của ngày sinh, tập cho bé mút vú lần đầu tiên thì bạn sẽ tự tin hơn về việc cho bé bú sau này.

Nếu núm vú bạn quá mềm và nhỏ, bạn hãy đắp lên đó một cái khăn ướt và lạnh. Không lâu sau đó nó sẽ cứng lên và lộ ra, giúp bé tìm vú được dễ dàng.

Mỗi lần bú, sữa sẽ được tiết ra từ cả hai vú. Bạn nên cho bú cả hai nhưng nên bắt đầu từ vú căng hơn.

Để cho bé bú lâu tuỳ thích ở bên đầu tiên. Vì như thế bé sẽ nhận được cả hai dòng sữa (dòng sữa đầu loãng ít dưỡng chất hơn, dòng sữa tiếp theo bổ dưỡng và nhiều chất béo hơn) sau đó bạn thay đổi vú và tiếp tục để cho bé bú cho đến khi no.

Chuẩn bị núm vú để cho bú

Núm vú cần có thời gian để cứng lại. Chúng rất mảnh nai, dễ bị tổn thương trong những ngày đầu. Vì thế nên bạn cần từ từ kéo dài thời gian cho bú ở mỗi vú. Trước tiên cho bé bú 2 phút trên mỗi vú để cho bé có đủ sữa non. Sau đó tăng thời gian lên 10 phút cho mỗi vú khi nguồn sữa tiết đều (bú như thế cho đến ngày thứ 3 hoặc thứ 4 sau khi sinh).

Bé thường mút rất mạnh trong năm phút đầu và nhận được khoảng 80% sữa bú. Khi đã đủ no, bé không còn quan tâm đến việc mút sữa nữa mà có khi đùa giỡn với vú và sau đó thiu thiu ngủ. Bạn nên nhớ thay đổi vú mối lần cho bé bú.

Chăm sóc vú bạn trong những ngày đầu

Chăm sóc đặc biệt cho vú là việc rất cần thiết khi bắt đầu cho bú. Mua ít nhất 2 nịt vú dành riêng cho các bà mẹ mới sinh và làm vệ sinh vú cẩn thận. Rửa vú mỗi ngày bằng nước không có xà phòng vì xà phòng làm trôi đi chất nhờn làm cho núm vú bạn đau và dễ bị nứt nẻ. Luôn luôn nâng niu vú cẩn thạn. Không nên chà xát mà chỉ lau nhẹ cho khô thôi.

Sau khi cho bú xong, bạn nên để cho vú tự khô ngoài không khí. Đặt các tấm lót bên trong nịt vú để thấm sữa còn rỉ ra và thường xuyên thay các tấm lót này. Đểtránh vú bị nứt nẻ, bạn có thể dùng kem hoặc dầu thoa lên các tấm lót (dầu phộng, dầu oliu hoặc kem có chứa lanolin).

6. Chăm sóc vú

Tấm lót vú

Rỉ sữa có thể phiền phức và khó chịu, ngoài ra còn gây rạn nứt núm vú và làm bẩn quần áo bạn. Các tấm lót đặt bên trong nịt vú sẽ thấm sữa rỉ và rất dễ mang. Các tấm lót giặt đựơc có bán ngoài thị trường và nên tránh dùng các tấm lót có bọc nylon.

Núm vú bị đau

Dùng dung dịch thoa, kem hoặc dầu để làm núm giảm nứt nẻ và đau. Thoa thường xuyên, đặc biệt là sau mỗi lần cho bú.

7. Tạo sữa

Trong thời kỳ thai nghén, vú bạn đã thay đổi để chuẩn bị cho việc tạo sữa, khởi sự vài ngày đầu sau khi sinh.

Mỗi vú của phái nữ chứa khoảng 15 - 20 nhóm nang sữa nối liền với núm vú bằng các ống dẫn sữa. Trong khi mang thai, nhau thai và buồng trứng tiết ra một lượng dồi dào các nội tiết tố estrogen và progesteron để kích thích các tuyến vú tạo ra sữa non. Sữa non chứa nước, chất đạm, đường, sinh tố, khoáng chất và các kháng thể giúp bé chống lại sự nhiễm trùng. Sữa non được tiết ra trong vòng 3 đến 5 ngày đầu và sau đó là sữa mẹ.

VII. CHO BÉ BÚ BÌNH

Cho bé bú bình với sữa tinh chế thay vì cho bú mẹ vẫn hoàn toàn bổ dưỡng và an toàn nhưng phải cẩn thận theo đúng hướng dẫn của các nhà sản xuất. Đồng thời, bạn cần phải quan tâm theo dõi và quan sát bé tỉ mỉ bằng tất cả tình thương nồng ấm của mình

1. Sữa chế biến cho bé

Các loại sữa dùng cho nhũ nhi thường được phân cấp từ các loại sữa bột khô rẻ tiền cho đến các loại sửa lỏng dùng ngay đắt tiền hơn. Sữa cho nhũ nhi thường được bổ sung sinh tố và chất sắt và được tổng hợp rất công phu để làm sao cho gần giống như sữa mẹ. Chúng thường được làm từ sữa bò nhưng cũng có loại sữa làm từ đậu nành để đáp ứng nhu cầu cho các bé không tiêu hoá hoặc dị ứng với sữa thường. Muốn chọn sữa cho bé, bạn nên tham khảo ý kiến của một bác sĩ nhi khoa để chọn sữa thích hợp. Dù dùng sữa nào, bạn cũng phải tuyệt đối giữ sạch sẽ các bình, muỗng, các ly dùng để pha chế và núm vú vì bé sơ sinh còn quá yếu nên rất dễ bị nhiễm trùng. Cũng nên chú ý, trước khi cho bú, bạn phải luôn luôn rửa tay thật sạch.

Các dụng cụ dùng cho bú bình

Bàn chải để cọ rửa bình, Dao gạt sữa, Kéo, Nắp bình, Đai bình, Núm vú, Bình, Muỗng lường sữa, Ly lường có khắc độ, Phễu nhựa, Dung dịch hoặc viên dùng để khử trùng, Muối ăn.

Tất cả đều phải sạch

Theo thời gian, bạn sẽ hình thành thói quen rửa chai. Bạn có thể dùng một cái chậu khử trùng có chất hoá học hay một nồi hấp hoặc một máy tiệt trùng viba. Có thể tiệt trùng các dụng cụ bằng cách đun sôi trong nước. Cần phải tiệt trùng tất cả dụng cụ cho bú cho đến khi bé được tròn một tuổi.

Trước khi tiệt trùng phải rửa các dụng cụ bằng nước xà phòng nóng hoặc có thể dùng máy rửa chén. Cọ sạch bên trong bình bằng bàn chải. Núm vú cũng phải được rửa kỹ. Tóm lại tất cả đều phải hoàn toàn sạch và tiệt trùng trước khi cho bú.

Nếu dùng chậu khử trùng, bạn đổ nước lạnh vào đến nửa chậu. Cho viên thuốc khử trùng vào và đợi cho tan. Để các dụng cụ pha chế sữa vào cho chìm hẳn. Cho thêm nước lạnh vào và để yên như thế đến đúng thời hạn cần thiết.

Dùng máy rửa chén

Sau 12 tháng, nếu bạn có máy rửa chén, đặt các dụng cụ như chai, ly lường và dao ngay vào trong bể rửa chén. Rửa núm vú riêng bên ngoài trước khi cho vào máy. Cho máy chạy ở tốc độ trung bình.

Đun sôi

Đun sôi chai trong năm phút. Dùng kẹp sạch gắp ra, để nguội trước khi dùng. Có thể nấu nhiều bình một lần để dùng trong ngày, chắt sạch nước, dùng cái nào thì lấy ra cái đó.

Cách lường và pha chế

Hộp hay gói sữa thường có kèm theo bảng hướng dẫn cách sử dụng và pha chế. Theo sát các hướng dẫn này. Không nên pha nhiều hơn liều đã được ấn định trong công thức, nếu làm như vậy sẽ có nhiều chất béo và protein hơn nhưng lại quá ít nước. Nếu bạn có thói quen cho ít bột sữa vào nước đã lường bạn sẽ làm cho sữa bị loãng đi, và bé sẽ bị thiếu dinh dưỡng.

Lường sữa

Dùng muỗn có sẵn trong hộp sữa, đo số lượng chính xác. Nếu quá đầy thì dùng dao đã tiệt trùng gạt ngang muỗng sữa. Không được đong vun mà cũng không nên ép sữa vào muống.

Pha chế

Dùng nước sôi vừa mới để nguội. Đo lượng nước ấm để pha chế. Nếu bạn lường nước trước khi đun sôi, sữa pha chế sẽ đậm đặc vì nước pha chế khi đun sôi sẽ bị mất đi do sự bốc hơi.

2. Cẩn thận

Để tránh việc nhiễm trùng đường tiêu hoá cho bé, bạn phải cẩn thận rửa sạch và tiệt trùng tất cả các dụng cụ dùng trong viẹc cho bé bú bình. Bạn có thể sử dụng chậu khử trùng, nồi hấp, máy tiệt trùng viba hoặc máy rửa chén. Cần phải rửa tay sạch các dụng cụ; các núm vú và các vòng ngậm bằng nhựa phải được rửa thật sạch sau khi dùng. Sữa chuẩn bị sẵn cho bé phải được cất vào tủ lạnh không được giữ lâu quá 24 giờ. Khuấy sữa cho bé bú ngay thì tốt, không nên pha trước. Sữa bú không hết, hoặc bạn hăm sữa lên mà bé không chịu bú vẫn để nguyên thì cũng phải bỏ đi; sữa hăm lại thường là nguồn gốc chính gây nhiễm trùng.

VIII. CHO BÉ BÚ BÌNH

Bú bằng bình, dù với sữa pha hay sữa mẹ vắt ra, đòi hỏi một sự kiên nhẫn và một tình thương trọn vẹn giống như khi bạn cho bú bằng sữa mẹ. Bé phải được nghỉ khi bé muốn và dừng lại khi thấy no. Trong khi bú, bế bé sát vào lòng, nói chuyện và nhìn thẳng vào mặt bé để quan sát. Ba của bé cũng phải làm như thế.

Hâm sữa

4. Lời khuyên khi tắm bé

Cha mẹ rất hồi hộp khi tắm bé lần đầu. Nhưng khi đã trở thành thói quen thì tắm bé chỉ là một công việc nhẹ nhàng, đem lại thích thú và giúp bạn được gần gũi với bé nhiều hơn.

Để phòng thông thoáng nhưng không bị gió lùa. Tắt quạt, hạn chế thời gian bé không mặc đồ xuống tối thiểu.

Đảm bảo chậu tắm ở một độ cao vừa tầm của bạn. Choàng một miếng che bằng chất không thấm nước trước ngực, cột sẵn một cái khăn xung quanh thắt lưng bạn để lau cho bé.

Để tất cả vật dụng cần thiết như khăn lau, tã thay ở trong tầm tay bạn.

Trước tiên kiểm lại nhiệt độ của nước cho vừa và không được thêm nước nóng vào lúc đang tắm. Dùng nước pha với dầu tắm thì tốt hơn là xà phòng bánh.

Luôn luôn cười và nói chuyện với bé. Nhè nhẹ dùng tay rửa sạch toàn cơ thể để được tiếp xúc làn da mịn màng của bé. Dần dần bé sẽ thích làm tung toé và đùa giỡn với nước.

X. SỨC KHOẺ CỦA BÉ SƠ SINH

6. Lúc nào phải đến bác sĩ

Bé càng lớn, bạn càng phải biết cách nhận định cũng như đối phó với các bệnh thông thường cho bé. Đôi khi bạn phải đưa bé đến bác sĩ nhi khoa để khám bệnh.

Khi bé đau, bạn rất phân vân không biết có nên đưa bé đi bác sĩ hay không. Bạn không nên do dự mà phải hỏi ý kiến bác sĩ ngay, nhất là khi bé có một trong các triệu chứng sau đây:

Bé bị co giật.

Bé ngủ li bì.

Bé khó thở, thở khò khè hoặc ho khan lớn tiếng.

Bé bị sốt cao hoặc nhiệt độ thấp bất thường.

Bé bị tiêu chảy liên tục, phân lỏng, xanh lục và có nhiều nước.

Bé bị ói ra nhiều (không phải bị ọc sữa bình thường sau khi bú).

Bé chán bú nhiều lần và liên tục.

Bé có triệu chứng mất nước.

Bé là đừ và khóc vô cớ

Bé không yên, dường như bị ngứa đầu, ngứa tai hoặc đau cổ.

Bé nổi ban, mẩn bất thường.

Bạn có lý do để cảm thấy rất lo lắng về sức khoẻ của bé.

7. Bé bị chứng đau bụng quặn

Các bé trai thường dễ mắc phải chứng này hơn là các bé gái. Nguyên nhân gây ra các chứng bệnh khó chịu bao gồm ăn không tiêu cũng như các cơn khóc dai dẳng của bé cho đến nay vẫn chưa được xác định.

Các nhà nghiên cứu nghĩ rằng ngguyên nhân chính của chứng đau bụng quặn này là do hệ tiêu hoá của bé chưa phát triển đầy đủ. Các nhà nghiên cứu khác thì nghĩ rằng sự lo âu lúc mang thai của các bà mẹ cũng dễ gây ra chứng bệnh này cho bé.

Thông thường, diễn tiến của bệnh khời đầu từ khi bé được 2 tuần tuổi và chấm dứt vào lúc bé được 3 tháng tuổi. Các cơn đau quặn thường xảy ra vào buổi chiều. Khi ấy, bé bắt đầu co chân về phía bụng hoặc đá thẳng chân ra để cố gắng làm giảm đau bụng và để tống hơi ra. Bé khóc to vì đau. Bạn không thể làm gì khác hơn là chờ cho cơn đau đi qua. Bạn nên xoa dầu cho bé ấm bụng hoặc đặt bé nằm sấp trên đùi bạn và sưởi ấm bụng bé bằng một túi nướcấm. Bạn cũng có thể lái xe chở em bé đi một vòng, đặt bé nằm sấp trên đầu gối bạn và vỗ nhẹ lưng hoặc cho bé cắn núm vú để quên cơn đau.

Chứng đau bụng này không đe doạ đến sức khoẻ của bé, tuy nhiên nó làm cho bạn rất lo âu. Mặc dù vậy, khi các triệu chứng mới bắt đầu thì bạn nên liên lạc ngay với bác sĩ để ngăn chặn các hậu quả trầm trọng có thể xảy ra.

XI. BÉ CẦN ĐƯỢC CHĂM SÓC ĐẶC BIỆT

XIII. BÉ SINH NON

Các bé sinh non thường rất khó sống vì hầu hết đều quá non yếu, nhưng nhờ vào đội ngũ nhân viên đầy nhiệt tình và giàu kinh nghiệm, và công nghệ tiên tiến của các phòng chăm sóc đặc biệt, nên các bé này có thể lớn lên và sống khoẻ như các bé bình thường khác. Một bé sinh non thường trông rất mảnh mai, nhưng tinh thần chống chọi để sống của bé thì rất cao.

1. Bé đang gặp nguy cơ

Sau một tuần theo dõi, huyết áp của Hạnh không trở lại bình thường, và albumin tiếp tục xuất hiện trong nước tiểu. Vào đầu tuần thứ 32, bác sĩ phụ sản của chị phát hiện thai nhi đang ở trong tình trạng nguy kịch nên quyết định phải dùng thuốc giục sinh để cho Hạnh sinh non. Sau khi được giục sinh, Hạnh cho ra đời một bé gái, cân nặng khoảng 1.4 kg.

2. Nhau thai bị hư

Bác sĩ phụ sản cho rằng nhau thai của Hạnh bị hư từ đầu tam cá nguyệt thứ ba của thai kỳ nên thai nhi không được nuôi dưỡng đầy đủ trong một thời gian. Việc này xảy ra vào cuối thai kỳ nên đầu của bé xem ra quá lớn so với thân bởi vì não phát triển tương đối bình thường lấn át phần còn lại của cơ thể.

3. Giữ cho bé ấm

Bác sĩ giải thích rằng hầu hết các bé sinh non, thiếu cân thường không dự trữ đủ lượng chất béo để sưởi ấm. Do đó, bé hay mắc các bệnh như giảm thân nhiệt hoặc thiếu dưỡng khí (thiếu oxy cho mô), hạ đường huyết (đường trong máu thấp) nên bé cần phải được khẩn trương sưởi ấm. Vì thế nên bé được đưa ngay vào lồng chăm sóc đặc biệt, có máy giúp thở. Còn Hạnh thì được cho ở tại một phòng kế bên để có thể thường xuyên chăm sóc cho bé.

4. Cảm nghĩ của bố mẹ

Hạnh và chồng có hơi bất ngờ khi lần đầu tiên thấy bé Alice, mặc dù họ cũng đã có thời gian để nhận thức được rằng con gái họ là bé sinh non. Trong suốt thời gian mang thai Hạnh luôn tưởng tượng rằng con mình sẽ là một bé gái mũm mĩm, dễ thương với mái tóc cong cong. Còn con c Hạnh bây giờ thì đỏ hoe, da thịt thì lại nhăn nheo, đầu thì lại quá to so với tấm thân quá ốm. Bên trong lồng chăm sóc đặc biệt, gắn với máy thở, thân thể được buộc vào các dây điều khiển và ống cho bú nhìn bé có vẻ xa cách và cô đơn.

Tìm kiếm sự nâng đỡ tinh thần

Hạnh rơi lệ khi nhìn thấy con quá ốm yếu và quá cô đơn rồi khép cửa lại. Việc gần gũi với đứa bé trong lồng dường như quá khó khăn đối với chị nhưng chị lại tự nhủ, dẫu sao cũng là đứa con mà chị hằng trông đợi. Chồng khuyên nhủ vợ và bày tỏ các khó khăn của vợ mình với nhân viên làm công tác xã hội. Họ khuyên Hạnh nên bình tĩnh vì điều này rất thường tình. Các chuyên viên trong nhóm chăm sóc đặc biệt cũng rất thông cảm. Họ khuyên vợ chồng Hạnh nên tiếp xúc với bé bằng cách vỗ về và vuốt ve bé thông qua các cửa tròn của chồng chăm sóc. Các nghiên cứu gần đây cho thấy việc làm này sẽ giúp các bé sinh non nhanh chóng ổn định hệ hô hấp. Nhóm chăm sóc cũng giải thích cho Hạnh biết là tình thương rất quan trọng để phục hồi sức khoẻ cho bé hơn là các hỗ trợ kỹ thuật dành cho bé. Về phần bác sĩ, dĩ nhiên bác sĩ cũng khuyên vợ chồng Hạnh nên bày tỏ nỗi niềm riêng của mình và quên đi đứa bé khôi ngô trong mộng mà họ đã từng mơ ước. Họ nên trung thực với cảm nghĩ của mình và hiểu rằng có nhiều người cùng hoàn cảnh với họ cũng có cùng cảm nghĩ như vậy.

5. Tham gia chăm sóc bé

Hạnh bắt đầu tham gia vào việc chăm sóc con, rồi chị nhận ra rằng chị rất thương con và mong bé được thoát nguy. Các cô y tá chỉ cách cho Hạnh nặn sữa qua ống thông. Sữa non của các bà mẹ sinh non rất giàu yếu tố vi lượng (các khoáng chất này bé được hấp thu nếu không sinh non) và chứa nhiều protein giúp bé phát triển.

Trong khi đó thì chồng Hạnh rất quan tâm đến các máy móc trong phòng chăm sóc đặc biệt. Anh muốn biết cơ chế hoạt động của các máy này để phụ giúp chăm sóc con. Tuy rất bận rộn, các chuyên viên của nhóm chăm sóc cũng tìm lúc thuận tiện để trả lời các câu hỏi của anh.

Tiếp xúc qua da

Bé phát triển dần, bé lên cân và hệ hô hấp cải thiện, bé không còn phải ăn bằng ống nữa. Người ta mang bé ra khỏi phòng chăm sóc đặc biệt và chuyển sang phòng hậu sản với mẹ. Hạnh được khuyên bọc bé trong áo khoàng của chị và ôm bé sát vào lồng ngực. Con chị chỉ quấn duy nhất có tấm tã nên việc da chạm da giữa hai mẹ con tạo nên một giao cảm lâu dài. Các bé sinh non sẽ mau lớn nhờ phương pháp trị liệu này. Thân mẹ giữ ấm cho bé lốt hơn tất cả các lồng chăm sóc đặc biệt vì thân nhiệt của mẹ sẽ tự động điều chỉnh nhiệt độ theo thân nhiệt của bé: Nếu bé lạnh, mẹ sẽ tự tăng nhiệt lên, nếu bé nóng, thân nhiệt của mẹ tự động giảm xuống. Các cô y tá gọi cách chăm sóc này là “chăm sóc kiểu kănguru”, tương tự như loài kănguru sưởi ấm con bằng cái túi bọc con của chúng. Da tiếp xúc da sẽ tạo nên mối dây liên hệ mật thiết giữa mẹ và con, rất quan trọng đối với sự sống còn của bé. Đột nhiên, con Hạnh lại bắt đầu mút vú mẹ. Nhóm chăm sóc đặc biệt rất phấn khởi và vui mừng khi thấy Carol chăm sóc con rất tiến bộ. Bây giờ thì hai vợ chồng rất nóng lòng muốn đưa con về nhà. Bác sĩ giải thích rằng việc đạt trọng lượng chuẩn cho cô bé không thành vấn đề, ở mỗi bé đều có những hoàn cảnh cá nhân riêng biệt, khi trọng lượng và sức khoẻ của bé đạt mức độ có thể chấp nhận được, đương nhiên bé sẽ được trở về nhà. Nói chung bé phải ở lại bệnh viện cho đến khi nào trọng lượng của bé đạt được 2.5kg.

6. Xuất viện

Khi hai vợ chồng Hạnh đưa bé về nhà, có một số vấn đề mới được đặt ra. Hầu hết các quần áo tã của bé mới sinh đều quá lớn đối với cô bé. Rất may, mẹ của Carol mua được một mẫu hàng đặc biệt của một cửa hàng, trong khi đó thì chồng chị tìm ra được hai gian hàng lớn còn tồn kho một số quần áo và tã lót loại nhỏ.

Các mẫu tã (dùng một lần) bình thường khi tròng vào đều lên đến tận nách của con họ. Vì thế nên Hạnh phải cắt ngắn và dùng băng keo dán lại để cho vừa với bé. Theo ngày tháng, Alice phát triển và không bao lâu đã trở thành một bé gái kháu khỉnh và khoẻ mạnh giống như cá bé khác sinh đủ tháng cùng lứa tuổi

7. Con của Hạnh

Sinh non tám tuần, bé không có được chất béo tích tụ vào cá tuần cuối của thai kỳ nên bé rất ốm yếu, da thịt lại đỏ và nhăn nheo trông thật thảm não.

Đầu bé to so với thân thể đã gầy ốm và nhỏ xíu.

Da bé hơi khô lại nhăn nheo, không bám chặt vào thịt xương.

Lưng và hai bên mặt bé có một lớp nhung mao (lông tơ và mịn).

Lồng ngực thì nhỏ lồi lên các xương sườn.

Bé thoi thóp thở trông rất nguy kịch.

Mông lồi xương và nhọn vì thiếu chất béo.

Cử động của bé rất bất thường như bị co giật vì hệ thần kinh chưa phát triển đầy đủ.

Bé phải cố gắng hết sức để thở, đôi khi lại ngưng một lúc. Tuy vậy đây là hiện tượng bình thường của các bé sinh non.