Quả lặc lày (hay còn gọi là mướp rừng, mướp Mường, mướp Nhật), người Mường ở Hòa Bình gọi nó là “nắc này” - là thứ quả được đồng bào trồng nhiều ở vùng núi cao nơi có khí hậu trong lành. Nhưng những năm gần đây, ở miền xuôi cũng có rất nhiều nơi trồng được. Khác với lặc lày lai, lặc lày ta có thân tròn trịa, vỏ ngoài có sọc xanh trắng gần giống với dưa gang. Lặc lày thường nấu canh, luộc là món ngon nhất.
Cách chế biến món ăn từ lặc lày.
Lặc lày nhồi thịt
Quả lặc lày được rửa sạch, dùng dao cắt một đầu, moi ruột. Phần nhân có thể trộn thịt, đậu, mộc nhĩ hoặc nấm hương, rau thơm tất cả đều được xay nhỏ và ướp gia vị phù hợp với khẩu vị từng gia đình. Dùng thìa hoặc đũa nhồi hết phần nhân vào quả lặc lày đã bỏ ruột. Dùng nồi hấp cách thủy cho lặc lày chín hoặc đồ lặc lày bằng chõ để giữ vị thơm ngon và lặc lày không bị mềm nhũn. Khi ăn ta sẽ thấy vị ngọt mềm của quả lặc lày, vị béo của thịt, vị thơm ngon của mộc nhĩ, nấm hương được hòa quyện với nhau.
Lặc lày luộc chấm muối vừng
Lặc lày luộc chấm với muối lạc, muối vừng hoặc nước mắm chanh tỏi ớt đều rất ngon. Còn nước luộc thì có thể cho gia vị, dầm thêm vài quả sấu là được một bát canh chua chua, mát mát cho cả nhà rồi. Khi luộc lên, độ giòn của lớp vỏ kết hợp với vị ngọt mềm mát của phần ruột và vị bùi ngậy của muối vừng sẽ làm bạn rất ngon miệng.
Lặc lày xào lòng gà
Mang về rửa sạch, thái thành từng lát mỏng rồi đem xào với lòng gà, hay lòng ngan đã tẩm ướp gia vị. Một đĩa lặc lày sền sền hòa quyện giữa những lát được thái mỏng, vị béo ngậy của lòng gà nơi đầu lưỡi, vị thơm dịu của thức quà quê vùng Tây Bắc quen thuộc, có lẽ ai đã từng được ăn một lần thì dư âm về nó còn lắng đọng mãi.